Okręg IX Bochnia

        Okręg ten pod względem ilości cmentarzy założonych na jego terenie należy do okręgów średniej wielkości. Powstał na terenach bezpośrednich walk podejścia do Twierdzy Kraków na przełomie listopada i grudnia 1914 roku oraz późniejszych bojów odwrotowych armii rosyjskiej Obejmuje 40 obiektów, których łączna powierzchnia wynosi 17.351 m2, co stanowi 6, 5 % wszystkich cmentarzy zachodnio galicyjskich. Przeciętna średnia powierzchnia obiektu jest podobna do obiektów w okręgu brzeskim. Mamy tu, więc 6 obiektów dużych powyżej 1 000 m2 i 4 obiekty średniej wielkości o powierzchni od 500 m2 do 1.000 m2. Pozostałe to 30 obiektów małych poniżej 500 m2, w tym 10 poniżej 100 m2. 21 z nich stanowi samodzielne założenie przestrzenne, 19 zbudowano przy cmentarzach miejscowych, wyznaniowych czy kapliczkach lub kościołach. Na ich polach grobowych pochowano żołnierzy armii austrowęgierskiej i rosyjskiej a w części południowej także armii niemieckiej. Pod względem ilości pochowanych występuje tu ogromne zróżnicowanie od pojedynczej mogiły oficerskiej do kilkuset pochowanych na cmentarzu 314 w Bochni. Ten ostatni to nie tylko cmentarz garnizonowy, ale także zbiorczy jeszcze do tego reprezentacyjny w okręgu gdzie pochowani przynależą do ponad 80 różnych jednostek i służb.Warto wiedzieć, że do jego realizacji przyczynił się konkurs rozpisany wśród projektantów a który wygrał komendant okręgu brzeskiego Karl Schölich, który także nadzorował jego budowę. Natomiast kierownikiem artystycznym jak i projektantem obiektów w okręgu był Franz Stark. Jako podstawowego budulca używano betonu i kamienia łamanego pozyskiwanych z pokładów lokalnych, co pozwoliło obniżyć koszty budowy? Dla budowy ogrodzeń w większości użyto stalowych rur a tylko w nielicznych przypadkach budowano pełne kamienne mury, nakryte betonowym daszkiem. Drewno używano raczej do wykonywania ogrodzeń czy częśći wystroju.

     Do najciekawszych obiektów okręgu należą obiekty: 308 i 310 w Leszczynie, pierwszy za dużą ilością pomników, a ten drugi za ciekawą okrągłą kaplicę zwieńczoną stylizowanym krzyżem, 303 za surowy kamienny wystrój w postaci monumentalnej bramy i pomnik centralny, 302 za pomnik centralny i zastosowanie drzewostanu. Sam cmentarz reprezentacyjny 314 w Bochni jest przykładem wykorzystania ukształtowania terenu, podniesieniem powagi i znaczenia masywnego krzyża centralnego a płaskorzeźba „anioła śmierci„ strzegącego spokoju pochowanych kolejnym elementem trendu artystycznego tamtej epoki.

Cmentarze Wielkiej Wojny