woj. małopolskie, pow. Tarnów, gm. Rzepnik Strzyżewski
Cmentarz nr 113 Olszyny z czterystu Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wielkiej Wojny w Okręg IV – Łużna.
Cmentarz o pow. 952 m2 założony na planie prostokąta z poprzeczną osią symetrii. Ogrodzenie stanowią kamienne słupy nakryte czterospadową betonową płytą, połączone niskim ogrodzeniem z żelaznych prętów. Wejście od strony południowo-zachodniej ujęte w dwa kamienne słupy i krótkie policzkowe odcinki żelaznego płotu – prowadzi do bramy wejściowej w formie półkoliście sklepionej arkady z ryzalitowymi podporami zawężającymi jej światło w poziomie terenu. Brama wejściowa zamknięta jest trójkątnie i zwieńczona kamiennym krzyżem łacińskim na sześciennej podstawie. Skrzydła budowli bramowej zakończone są masywnymi słupami kamiennymi w formie graniastosłupów o przekroju kwadratowym, ustawionych na prostopadłościennych cokołach o sfrezowanych górnych krawędziach. Słupy nakryte są betonowymi płytami oraz dodatkowo mniejszymi płytami czterospadowymi. Ściany boczne budowli wyprofilowane są łukowo i zamknięte dwustopniowym gzymsem. Po obu stronach wejścia, od wewnątrz cmentarza, kamienne ławy ujęte po zewnętrznej stronie w skarpowe, pulpitowo zakończone murki policzkowe. Drugie wejście znajduje się w ogrodzeniu północno-wschodnim i połączone jest z wejściem głównym trawiastą alejką.
Opisana budowla bramowa stanowi element centralny cmentarza.
Mogiły ziemne rzędowe ustawione są w 6 równoległych szeregach liczących od 6 do 8 mogił o różnej długości. Nagrobki umieszczone u wezgłowi mogił, w formie: – niskich betonowych steli z żeliwnym krzyżem i żeliwną tabliczką inskrypcyjną, zamkniętych trójkątnie z bocznymi skrzydłami posiadającymi ryzalitowe wzmocnienie; – jw. lecz tylko z krótkimi bocznymi skrzydłami; – krzyż żeliwny maltański z wieńcem laurowym i datą „1915” umieszczoną w okrągłej tarczy na skrzyżowaniu ramion na stelach; – maltański krzyż żeliwny typu niemieckiego z wieńcem dębowym, koroną, literą „W” i datą „1915” na dolnym ramieniu; – dwuramienny, latoryński z wieńcem laurowym przewieszonym przez dolne ramiona.
„…słupy kamienne z kutą kratą, duży portal, żeliwne krzyże nagrobne…”. (1)
„…Stan zachowania średni…”. (2)
Na cmentarzu nr 113 Olszyny w 172 pojedynczych mogiłach pochowano 256 żołnierzy w tym 144 rosyjskich, 86 austro-węgierskich i 26 niemieckich. Z imienia i nazwiska znanych jest 123 żołnierzy w tym 36 austro-węgierskich, 61 rosyjskich i 26 niemieckich. Żołnierze rosyjscy przynależeli do: I.R. 121, 122, 123, 124, 125, 128, 129, 296; 31. Art. Div.; Żołnierze niemieccy przynależeli do: K.P.G.G.R. 1, 2, 3, 4. Żołnierze austro-węgierscy przynależeli do: H.I.R. 10, 16. Polegli: 3-9-12.01.1915; 1-10.05.1915.
Dojście cmentarz nr 113 Olszyny położony jest przy cmentarzu parafialnym. Dokładna lokalizacja GPS: 49.810652 21.137774
(1) R. Broch, H. Hauptmann „Die westgalizischen Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915” Wien 1918 – oryginał w prywatnych zbiorach B. Jezierski
(2) Oktawian Duda „Cmentarze Wojenne z lat 1914 – 1918 w Galicji Zachodniej Czas Świetności i Czas Pogardy” Nowy Sącz 1977 – 1987, maszynopis w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdj. 12.08.25 – Bogdan Jezierski
zdj. archiwalne – Roman Frodyma – w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdj. plany, projekty archiwalne – Archiwum Narodowe Kraków
