woj. małopolskie, pow. Gorlice, gm. Biecz
Projekt: Hans Mayr
Cmentarz nr 105 Biecz z 400-stu Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wielkiej Wojny w Okręgu III Gorlice
Cmentarz nr 105 Biecz o pow. 173 m2 został zbudowany na planie symetrycznego ośmioboku, którego kształt uległ deformacji wskutek znajdującego się od strony wschodniej. Założonej przy starej kapliczce z 1812 r. przekaz głosi, że została wybudowana przez żołnierzy napoleońskich podczas odwrotu z Rosji. Ogrodzenie w tej części uległo zniszczeniu (zachował się tylko narożny fragment muru). Otoczony pełnym murem betonowym z płaską koroną. Wejście od zachodu, zamknięte było pierwotnie drewnianą jednoskrzydłową furtką (obecnie brak).
Głównymi elementami cmentarza są wspomniana wyżej kapliczka włączona kompozycyjnie do założenia przestrzennego i dominująca w jego wyrazie. I osadzony w murze południowej wysoki drewniany krzyż łaciński o górnych ramionach spiętych półkolistą obręczą, ozdobioną ząbkowaną blaszaną glorią i wolutami.
Układ mogił symetryczny, w trzech współśrodkowych łukowych rzędach. Na mogiłach były dwa rodzaje krzyży: – żeliwny krzyż z okrągłą tarczą na skrzyżowaniu ramion, otoczoną falistą glorią na betonowych cokołach o sfrezowanych górnych krawędziach; – żeliwny krzyż „crux trumphi” projektu Hansa Mayra z obramioną płyciną o rozszerzonej podstawie na betonowych cokołach o sfrezowanych górnych krawędziach.
„…Główną ozdobą cmentarza nr 105 jest piękna kapliczka słupowa stojąca blisko drogi, na zboczu fałdy terenowej, zbudowana prawdopodobnie przez wojska Napoleona w czasie odwrotu z Rosji. Trochę pochylona już w bok i ku przodowi, nadgryziona zębem czasu, została z pietyzmem odnowiona i zabezpieczona od tyłu mocnym murem oporowym. Smukła brzoza na kształt palmy rozpościera swą koronę nad tym osobliwym symbolem przeszłości i przemijania…”. (1)
„…Stan cmentarza zły. Wschodnia część uszkodzona przez osuwisko, furtka zniszczona…”. (2)
Na cmentarzu w 14 mogiłach zbiorowych i 10 pojedynczych pochowano 43 żołnierzy w tym 32 austro-węgierskich, 10 niemieckich i 1 o nie przepisanej przynależności armijnej. Z imienia i nazwiska znanych jest 40 żołnierzy w tym 10 niemieckich, 29 austro-węgierskich i 1 o nie przepisanej przynależności armijnej. Żołnierze austro-węgierscy przynależeli do: I.R. 20, 56, 57; F.J.B. 8, 9; F.K.R. 12; S.B. 3; Ldst.M.B. 8. Żołnierze niemieccy przynależeli do: P.R.I.R. 268, 267, 271; K.P.G.G.R. 2. Polegli: 6-11-16-23-25.12.1914; 3-4-5-7-8.05.1915.
Dojście: jadąc w stronę Gorlic po prawej stronie widzimy słup cmentarny przy którym skręcamy. Jadąc pod górę wypatrujemy Cmentarz nr 105 Biecz. Dokładna lokalizacja GPS: 49.726762 21.241407
(1) R. Broch, H. Hauptmann „Die westgalizischen Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915” Wien 1918 – oryginał w prywatnych zbiorach B. Jezierski (2) Oktawian Duda „Cmentarze Wojenne z lat 1914 – 1918 w Galicji Zachodniej Czas Świetności i Czas Pogardy” Nowy Sącz 1977 – 1987, maszynopis w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdjęcia różny okres – B. Jezierski zdjęcia archiwalne – Roman Frodyma – w prywatnych zbiorach B. Jezierski zdjęcia, plany, projekty archiwalne – Archiwum Narodowe Kraków
Cmentarze Wielkiej Wojny
