woj. małopolskie, pow. Gorlice, gm. Biecz
Projekt: Hans Mayr
Cmentarz nr 109 Biecz z 400-stu Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wielkiej Wojny w Okręgu III – Gorlice
Cmentarz nr 109 Biecz o pow. 629 m2 zbudowany na planie prostokąta z wyłamaniem w południowej części ogrodzenia zachodniego w formie półkolistych bastionów, pomiędzy którymi znajduje się wejście poprzedzone schodami. Ten cmentarz (podobnie jak nr 108) zbudowany został w miejscu prowizorycznych grobów założonych przez oddziały rosyjskie. Ogrodzenie stanowi mur kamienny z gruą fakturą lica, warstwowy, nakryty dwuspadową betonową koroną. Wejście zamknięte jednoskrzydłową żelazną furtką z dolnym pasem pełnym, w górnym polu krzyż z półkolistym zamknięciem. Nad furtką wklęsło-wypukły łuk ozdobiony żelaznymi kulami i zakończony wolutami.
Element centralny stanowi wysoki drewniany krzyż łaciński.
Układ mogił rzędowy, równoległy do długiej osi cmentarza z wyjątkiem dwóch mogił położonych po obu stronach alejki w przedłużeniu wejścia. Kwatery otoczone gazonowym krawężnikiem. Dwa rodzaje nagrobków: – żeliwny krzyż łaciński „crux trumphi” proj. Hansa Mayra z rozszerzoną podstawą i datą 1915 na skrzyżowaniu ramion., betonowy cokół o sfrezowanych górnych krawędziach; – żelazny krzyż o rozklepanych końcach ramion, dwuramienny, dolne ramię dłuższe, podstawa ujęta w dwa dodatkowe, półkoliście zamknięte pręty, niski betonowy postument.
„…Cmentarz nr 109, położony poza miasteczkiem Biecz, blisko dworca, został założony przez rosyjskie wojska okupacyjne. Swój charakterystyczny wygląd zawdzięcza wprowadzeniu osobliwej linii tworzonej przez bardzo wysoki mur z ciosów kamienia oraz regularnie posadzone duże wierzby płaczące…”. (1)
„…Stan ogólny zły, z wyjątkiem ogrodzenia, które zresztą też wykazuje wielu ubytków. Wnętrze zdewastowane. Nagrobki w większości uszkodzone i przemieszczone. Tabliczki imienne zerwane i rozbite …”. (2)
Na cmentarzu w 40 mogiłach zbiorowych i 51 pojedynczych pochowano 271 żołnierzy w tym 126 austro-węgierskich, 137 rosyjskich i 8 żołnierzy niemieckich. Z imienia i nazwiska znanych jest 157 żołnierzy w tym 8 niemieckich, 28 rosyjskich i 121 austro-węgierskich. Żołnierze rosyjscy przynależeli do: I.R. 36, 81, 208, 249, 235, 252, 506; R.M.B. 2/86; A.R. 61. Żołnierze niemieccy przynależeli do: K.P.G.G.R. 3, 4 ; P.R.I.R. 268, 271. Polegli: 4-7-8-9-10-11-12-13-14-16.05.1915.
Dojazd: Cmentarz nr 109 Biecz znajduje się przy ulicy Parkowej 4 w Bieczu. Dokładna lokalizacja GPS: 49.733563 21.257989
(1) R. Broch, H. Hauptmann „Die westgalizischen Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915” Wien 1918 – oryginał w prywatnych zbiorach B. Jezierski (2) Oktawian Duda „Cmentarze Wojenne z lat 1914 – 1918 w Galicji Zachodniej Czas Świetności i Czas Pogardy” Nowy Sącz 1977 – 1987, maszynopis w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdj. 27.06.2021 – B. Jezierski zdj. archiwalne – Roman Frodyma – w prywatnych zbiorach B. Jezierski zdj. plany, projekty archiwalne – Archiwum Narodowe Kraków
Cmentarze Wielkiej Wojny
