woj. małopolskie, pow. Gorlice, gm. Gorlice
Projekt: Hans Mayr
Cmentarz nr 97 Stróżówka z czterystu Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wielkiej Wojny Okręg III – Gorlice
Cmentarz nr 97 Stróżówka na planie prostokąta. Niesymetryczny o pow. 2092 m2. Otoczony pierwotnie żywopłotem, obecnie brak ogrodzenia. Wejście od strony południowo-zachodniej, na głównej osi, w formie otworu w odcinkowym murze, sklepionego i ujętego w mury policzkowe.
Poprzeczna alejka dzieli nekropolię na dwie części. W części północno-wschodniej groby rzędowe żołnierzy niemieckich usytuowane w dwóch szeregach równoległych do alejki. Groby otoczone betonowym wysokim krawężnikiem. Nagrobki w formie dużych betonowych steli, ściętych trójkątnie z żeliwnymi tablicami imiennymi. Boczne ściany steli lekko pochylone. Stele umieszczone pojedynczo, po dwie lub po cztery na mogiłach o zróżnicowanej długości. Kwatera południowo-zachodnia zawiera zbiorowe mogiły żołnierzy rosyjskich, w formie kamiennych kopców z luźnych ciosów piaskowca, usytuowanych w trzech rzędach. Kopce kwadratowe lub prostokątne.
„…do cmentarza nr 97 prowadzi przez bagnisty teren, wykonanych z okrąglaków droga, wznosząca się łagodnie aż do skraju sosnowego lasu. Pod jego koronami, w kilku nierównych rzędach, jeden za drugim, umieszczone są masowe groby pod szpiczasto wznoszącymi się murowanymi tumulusami zwieńczonymi żeliwnymi krzyżami na niskich cokołach. Przed tym polem cmentarnym, na środku, wznosi się ściana portalowa flankowana którym ustawiono duży, typowy krzyż. Artysta projektujący ten cmentarz odstąpił od zasady budowania masowego ogrodzenia zakładając, że monumentalność poszczególnych mogił wystarczająco podkreśla ich wojskowy charakter i nieprzemijalność…”. (1)
„…Stan zachowania – zły. Cmentarze niewidoczny nawet z najbliższego otoczenia. Z daleka wygląda jak zagajnik…”. (2)
Na cmentarzu w 14 mogiłach zbiorowych i 2 mogiłach pojedynczych pochowano 343 żołnierzy w tym 37 austro-węgierskich, 65 rosyjskich i 241 niemieckich. Z imienia i nazwiska znanych jest 2 rosyjskich, 38 niemieckich i 243 niemieckich. Żołnierze austro-węgierscy przynależeli do: I.R. 57. Żołnierze niemieccy przynależeli do: R.P.K. 85; P.R.I.R. 267, 268, 269, 270, Saml.P.K. 237. Polegli: 8-9-11-13-14-18-21-25-29.03.1915, 8-22.04.1915, 2.05.1915.
Dojazd: cmentarza znajduje się po prawej stronie drogi do Moszczanicy. Dokładna lokalizacja GPS: 49.684269 21.133822
(1) R. Broch, H. Hauptmann „Die westgalizischen Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915” Wien 1918 – oryginał w prywatnych zbiorach B. Jezierski
(2) Oktawian Duda „Cmentarze Wojenne z lat 1914 – 1918 w Galicji Zachodniej Czas Świetności i Czas Pogardy” Nowy Sącz 1977 – 1987, maszynopis w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdj. różny okres – Bogdan Jezierski
zdj. archiwalne – Roman Frodyma – w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdj. plany, projekty archiwalne – Archiwum Narodowe Kraków