woj. podkarpackie, pow. Jasło, gm. Kołaczyce
Projekt: Johann Jäger
Cmentarz nr 40 Bieździedza z czterystu Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wielkiej Wojny Okręg II – Jasło
zdj. plany, projekty archiwalne – Archiwum Narodowe Kraków
Cmentarz nr 40 Bieździedza na planie prostokąta z poprzeczną osią symetrii o pow. 338 m2. Ogrodzenie stanowią kamienne słupy nakryte czterospadową betonową płytą, połączone drewnianym płotem sztachetowym. Wejście od strony południowej ujęte w dwa kamienne słupy otwiera centralną alejkę zamkniętą wbudowanym w ogrodzenie północne pomnikiem.
Element centralny to kamienny prostopadłościenny cokół o przekroju kwadratowym. Nakryty czterospadową płytą cokół stanowi podstawę wysokiego drewnianego krzyża o wyciętych klinowo końcach ramion i naciętych w falisty ornament krawędziach. Na przedniej ścianie cokołu tablica z inskrypcją:
„Pokój wcześniej przyszedł do nas
Niźli do was”
Mogiły ziemne umieszczone są symetrycznie po obu stronach alejki centralnej w układzie: – 8 mogił rzędowych parami w czterech narożnych polach nekropolii; – 2 groby masowe zajmują środkowy pas cmentarza. Nagrobki w 6 rodzajach: – duży żeliwny krzyż jednoramienny „crux trumphi” z nałożonym na osie ramion stylizowanym mieczem i palmetą u podstawy. Na skrzyżowaniu ramion krzyż maltański typu niemieckiego z wieńcem dębowym, literą „W”, koroną i datą „1915”; – duże żeliwne krzyże dwuramienne „lotaryńskie” z wieńcem laurowym przewieszonym przez dolne ramiona i datą „1914” w prostokątnym obramowaniu u podstawy; – żeliwny krzyż listwowy z ząbkowaną kolistą glorią i prostokątną ramką w dolnej części na tabliczkę inskrypcyjną; – niskie żeliwne listwowe krzyże jednoramienne na małych betonowych postumentach; – niskie żeliwne listwowe krzyże dwuramienne na małych betonowych postumentach; – betonowe stele z prostokątną żeliwną tablicą inskrypcyjną.
„…Ogrodzenie z żywopłotu między słupami. Krzyż drewniany na cokole z kamienia łamanego, tablica marmurowa, krzyże nagrobne żeliwne…” (1)
„…Stan cmentarza zły. Mogiły ziemne o zatartych zarysach. Nagrobki przemieszczone, zdekompletowane, uszkodzone bądź zniszczone. Ogrodzenie w większości zniszczone. Brak furtki…” (2)
Na cmentarzu nr 40 Bieździedza w 11 mogiłach zbiorowych i 40 pojedynczych pochowano 70 żołnierzy w tym 29 rosyjskich, 1 austro-węgierski, 38 niemieckich i 3 niezidentyfikowanych. Z imienia i nazwiska znanych jest 36 żołnierzy w tym 35 niemieckich i 1 austro-węgierski: Inf. Josef Kalita z I.R. 57 poległ 28.07.1915. Żołnierze niemieccy przynależeli do: P.I.R. 78, 91; K.P.G.R. 2; K.P.G.R.z.F. 1, 3, 4. Polegli: 6-7-8.05.1915.
zdj. plany, projekty archiwalne – Archiwum Narodowe Kraków
Dojazd: cmentarz nr 40 Bieździedza znajduje się na terenie cmentarza parafialnego. Dokładna lokalizacja GPS: 49.805670 21.475035
(1) R. Broch, H. Hauptmann „Die westgalizischen Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915” Wien 1918 – oryginał w prywatnych zbiorach B. Jezierski
(2) Oktawian Duda „Cmentarze Wojenne z lat 1914 – 1918 w Galicji Zachodniej Czas Świetności i Czas Pogardy” Nowy Sącz 1977 – 1987, maszynopis w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdj. różny okres – Bogdan Jezierski
zdj. archiwalne – Roman Frodyma – w prywatnych zbiorach B. Jezierski
Cmentarze Wielkiej Wojny
