woj. małopolskie, pow. Tarnów, gm. Ciężkowice
Projekt: Jan Szczepkowski
Cmentarz nr 142 Ostrusza z czterystu Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wielkiej Wojny w Okręg IV – Łużna.
Cmentarz o pow. 484 m2 został zbudowany w prostej kompozycji w formie symetrycznego prostokąta. Ogrodzony drewnianym płotem z wejściem przez drewnianą jednoskrzydłową bramkę.
Element centralny, wieńczący szczyt wzgórza i zamykający oś kompozycyjną cmentarza stanowi obelisk w formie czworobocznego zwężającego się ku górze graniastosłupa o przekroju prostokątnym, nakrytego czterospadowym daszkiem. Obelisk ustawiony na kamiennym postumencie, posiada w przedniej ścianie okrągłą kamienną tarczę z krzyżem maltańskim i datą „1914 – 1915” ujętą w liście wawrzynu.
Mogiły rzędowe ziemne w ośmiu szeregach, po obu stronach centralnej alejki, ułożone na opadających ku południu tarasach. Nagrobki w formie listwowych krzyży żeliwnych jedno i dwuramiennych z prostokątnymi ramkami na tabliczki imienne u podstawy. Krzyże osadzone na małych betonowych cokołach.
„…Na swym cichy wzgórzu, na które wiedzie niewidoczna z drogi, wąska ścieżka, cmentarz wydaje się niezwykle bliski nieba sklepiającego się nad nimi i obejmującego go zewsząd swoim świetlistym blaskiem lub łzawą szarością chmur. Głębiej i swobodniej oddycha się mając świadomość, że nie dotrze tam żaden ziemski głos i nie zakłóci spokoju śpiących żołnierzy, którzy zdążając ku wieczności, stracili życie, by zamienić je na dar wiecznie trwającego pokoju…”. (1)
„…Stan zachowania obelisku dobry. Zniszczona jest natomiast większość nagrobków. Nie zachowały się żadne nazwiska …”. (2)
Na cmentarzu nr 142 Ostrusza w 2 mogiłach zbiorowych i 11 pojedynczych pochowano 125 żołnierzy w tym 49 rosyjskich i 76 austro-węgierskich. Z imienia i nazwiska znanych jest 12 żołnierzy austro-węgierskich. Żołnierze austro-węgierscy przynależeli do: F.K.R. 8; H.I.R. 10, 11, 22. Polegli: 1.01.1915, 26.04.1915.
Dojście cmentarz nr 142 położony jest na szczycie zalesionego wzgórza. Dostępny stromą drogą polną obok zabudowań. Dokładna lokalizacja GPS: 49.771661 21.014798
Na uwagę zasługuje przekaz miejscowej ludności. Wg przekazu cmentarz został wybudowany przez jednego jeńca włoskiego. Wspominają go jako niezwykle silnego mężczyznę noszącego w rękach elementy pomnika i wystroju cmentarza. Jako człowiek o ujmującym trybie życia był obdarowywany żywnością i otaczany życzliwością nawet w tych trudnych czasach.
(1) R. Broch, H. Hauptmann „Die westgalizischen Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915” Wien 1918 – oryginał w prywatnych zbiorach B. Jezierski
(2) Oktawian Duda „Cmentarze Wojenne z lat 1914 – 1918 w Galicji Zachodniej Czas Świetności i Czas Pogardy” Nowy Sącz 1977 – 1987, maszynopis w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdj. 12.08.25 – Bogdan Jezierski
zdj. archiwalne – Roman Frodyma – w prywatnych zbiorach B. Jezierski
zdj. plany, projekty archiwalne – Archiwum Narodowe Kraków
